Cili është ndryshimi midis një parku dhe një sheshi? Çfarë e bën një vend të quhet në një mënyrë ose në një tjetër? Ka një vend që dikur ka qenë park dhe tani është shesh; dhe anasjelltas. Ka një shesh të gjelbër, një shesh të thatë, një park me gardh, një park pa gardh. Çështja nuk është emri, por çfarë ofrojnë këto vende si hapësirë ​​publike.

Publik? Le të mendojmë për një metropol si São Paulo. Kryetari i ri dëshiron të privatizojë dhe shoqëria kërkon gjithnjë e më shumë zona cilësore të përdorimit të përbashkët. Zona me akses të lirë, të cilat mund t'i gëzojnë të gjithë, ku është e mundur bashkëjetesa mes njerëzve të ndryshëm: fëmijëve, të moshuarve, patinatorëve, foshnjave, lypsarëve, kalimtarit të thjeshtë që ndalon me qëllimin e pushimit apo grupit të adoleshentëve që largohen nga shkolla.

Parku i Buenos Aires, në São Paulo. (Foto: Riprodhimi/ Instagram/ @parquebuenosaires)

Çështja kryesore është se ne ende duhet të mësojmë t'i ndajmë këto mjedise – kjo është ajo që do t'i bëjë ata të kualifikohen. Prandaj, përvetësimi nga përdoruesit është e vetmja mundësi. Nëse do të menaxhohet nga qeveria apo privatisht është një çështje tjetër. Nëse kjo administratë lë akses të lirë, nuk veçon askënd dhe e mban çdo gjë shumë mirë, pse të mos i ndajë llogaritë?

Nuk bëhet fjalë për shitjen e hapësirës publike. Sidomos sepse, nëse nisma private nuk kujdeset siç duhet, bashkia i kalon një kandidati tjetër. Një shembull i mirë? I LartiLine, në Nju Jork, kaq e publikuar në mbarë botën, është private – dhe, përveç cilësisë së saj të jashtëzakonshme, ishte gjithashtu në gjendje të gjeneronte fonde për Bashkinë. Gjithçka varet nga rregullorja, e cila duhet të përcaktohet mirë. Përndryshe, personi përgjegjës mund të veprojë në interesin e tij më të mirë dhe kjo definitivisht nuk do të jetë në favor të të gjithëve.

High Line në Nju Jork. (Foto: Riprodhimi/ Instagram/ @highlinenyc)

Na mungojnë aq shumë zona të hapura sa përfundojmë duke zënë pika pa as më të voglin virtyt për kohën e lirë. Të mjerë ne, që duhet të luftojmë për të përdorur një trase të asfaltuar të ngritur, pa hije, pa mobilje adekuate urbane dhe mendojmë se gjithçka është në rregull. Jo, nuk është!

*Silvio Oksman është arkitekt, i diplomuar, master dhe doktorant në Fakultetin e Arkitekturës dhe Urbanizmit të Universitetit të São Paulos (FAU-USP), si dhe profesor në Escola da Cidade dhe partner në Metrópole Architects.