Frojdi tha se ka dy uri që jetojnë në trup. Uria e parë është uria për të njohur botën ku jetojmë. Ne duam të njohim botën për të mbijetuar. Nëse nuk do të ishim të vetëdijshëm për botën përreth nesh, do të hidheshim nga dritaret e ndërtesave, duke injoruar forcën e gravitetit dhe do të fusnim dorën në zjarr, duke mos ditur që zjarri digjet.

E dyta uria është uria e kënaqësisë. Çdo gjë që jeton kërkon kënaqësi. Shembulli më i mirë i kësaj urie është dëshira për kënaqësi seksuale. Ne kemi uri për seks sepse ka shije të mirë. Nëse nuk do të kishte shije të mirë, askush nuk do ta kërkonte dhe, si pasojë, raca njerëzore do të merrte fund. Dëshira për kënaqësi të josh.

Do të doja të kisha pasur një bisedë të vogël me të për urinë, sepse besoj se ekziston një e treta: uria për gëzim.

Mendoja dikur se kënaqësia dhe gëzimi i kënaqësisë ishin e njëjta gjë. Ata nuk janë të. Është e mundur të kesh një kënaqësi të trishtuar. Zonja e Tomás-it, nga Lehtësia e Paqëndrueshme e Qenies, u ankua: “Nuk dua kënaqësi, dua gëzim!”

Dallimet. Që të ketë kënaqësi, së pari duhet të ketë një objekt që të jep kënaqësi: një hurmë, një gotë verë, një person për të puthur. Por uria për kënaqësi kënaqet shpejt. Sa hurma mund të hamë? Sa gota verë mund të pimë? Sa puthje mund të durojmë? Vjen një moment kur thua: “Nuk e dua më. Nuk jam më i uritur për kënaqësi…”

Uria për gëzim ështëtë ndryshme. Së pari, ajo nuk ka nevojë për një objekt. Ndonjëherë mjafton një kujtim. Jam i lumtur vetëm duke menduar për një moment lumturie që ka kaluar. Dhe së dyti, uria për gëzim nuk thotë kurrë: “Nuk ka më gëzim. Nuk dua më…” Uria për gëzim është e pangopur.

Bernardo Soares tha se ne nuk shohim atë që shohim, shohim atë që jemi. Nëse jemi të lumtur, gëzimi ynë projektohet në botë dhe ajo bëhet e lumtur, lozonjare. Mendoj se Alberto Caeiro u gëzua kur shkroi këtë poezi: “Flluskat e sapunit që ky fëmijë kënaqet duke lëshuar nga një kashtë janë në mënyrë të tejdukshme një filozofi e tërë. Të kthjellëta, të padobishme, kalimtare, miqësore me sytë, janë ato që janë... Disa mezi duken në ajrin e kthjellët. Ata janë si një fllad që kalon… Dhe që ne e dimë vetëm se po kalon sepse diçka na ndriçon…”

Gëzimi nuk është një gjendje konstante – flluska sapuni. Ndodh krejt papritur. Guimarães Rosa tha se gëzimi ndodh vetëm në momente të rralla shpërqendrimi. Nuk dihet se çfarë duhet bërë për ta prodhuar. Por mjafton që ajo të shkëlqejë herë pas here që bota të jetë e lehtë dhe e ndritshme. Kur ndjen gëzim, thua: “Për atë moment gëzimi ia vlente të krijohej Universi”.

Unë kam qenë terapist për disa vite. Dëgjova vuajtjet e shumë njerëzve, secili në mënyrën e vet. Por pas të gjitha ankesave ishte një dëshirë e vetme: gëzimi. Ai që ka gëzim është në paqe me tëUniversi, ndjen se jeta ka kuptim.

Norman Brown vuri re se ne humbasim gëzimin për humbjen e thjeshtësisë së jetesës që ekziston te kafshët. Qeni im Lola është gjithmonë i lumtur për asgjë. Unë e di këtë sepse ajo buzëqesh përtace. Buzëqesh me bisht.

Por herë pas here, për arsye që nuk kuptohen mirë, drita e gëzimit shuhet. E gjithë bota bëhet e errët dhe e rëndë. Trishtimi vjen. Linjat e fytyrës janë vertikale, ku mbizotërojnë forcat e peshës që i bëjnë ato të fundosen. Shqisat bëhen indiferente ndaj gjithçkaje. Bota bëhet një pastë ngjitëse, e errët. Është depresioni. Ajo që dëshiron personi në depresion është të humbasë vetëdijen për gjithçka në mënyrë që të ndalojë vuajtjen. Dhe pastaj vjen dëshira për një gjumë të madh pa kthim.

Në të kaluarën, duke mos ditur se çfarë të bënin, mjekët përshkruanin udhëtime, duke menduar se skenarët e rinj do të ishin një shpërqendrim i mirë nga trishtimi. Ata nuk e dinin se është e kotë të udhëtosh në vende të tjera nëse nuk mund të zbresim vetë. Budallenjtë përpiqen të ngushëllojnë. Ata argumentojnë duke treguar arsyet për të qenë të lumtur: bota është kaq e bukur… Kjo vetëm sa kontribuon në rritjen e trishtimit. Këngët dhembin. Poezitë të bëjnë të qash. TV është irritues. Por më e padurueshme nga të gjitha janë të qeshurat e gëzuara të të tjerëve që tregojnë se i dëshpëruari ndodhet në një purgator nga i cili nuk sheh rrugëdalje. Asgjë nuk ia vlen.

Dhe një ndjesi e çuditshme fizike zë vend në gjoks, si një oktapodshtrëngoj. Apo kjo ngushtësi do të prodhohej nga një vakum i brendshëm? Është Thanatos duke bërë punën e tij. Sepse kur gëzimi zhduket, ai vjen…

Mjekët thonë se lumturia dhe depresioni janë format e ndjeshme që marrin ekuilibrat dhe çekuilibrat e kimisë që kontrollon trupin. Çfarë kurioze: që gëzimi dhe trishtimi janë maska ​​të kimisë! Trupi është shumë misterioz…

Pastaj, papritmas, pa paralajmërim, kur zgjohesh në mëngjes, kupton se bota është përsëri plot ngjyra dhe plot me flluska sapuni të tejdukshme... Gëzimi është kthyer!

Rubem Alves ka lindur në brendësi të Minas Gerais dhe është shkrimtar, pedagog, teolog dhe psikanalist.