Ζούμε σε μια ατομικιστική εποχή, αλλά όλη αυτή η προσπάθεια πέφτει στο κενό αν δεν βλέπουμε τον άλλον, αν δεν είμαστε ικανοί να είμαστε ευαίσθητοι στα δράματα και τις ανάγκες των άλλων. Είμαστε μέρος ενός δικτύου που χρειάζεται γενναιοδωρία για να μη σπάσει.

Η αρετή αυτή εξυμνείται από τις πιο διαφορετικές θρησκείες του πλανήτη, και μάλιστα αναδεικνύεται ως συνδετικός κρίκος μεταξύ τους: "Στις παλαιότερες παραδόσεις, οι πρακτικές της αλληλεγγύης και της αγάπης προς τον πλησίον δεν περπατούν χωριστά από τις πρακτικές της δικαιοσύνης και της πνευματικότητας", λέει ο θεολόγος Rafael Rodrigues da Silva, καθηγητής στο Τμήμα Θεολογίας και Θρησκευτικών Επιστημών του Ποντιφικού ΠανεπιστημίουΚαθολικό Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο (PUC-SP).

Η οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια Mônica Genofre, καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Οικογενειακής Θεραπείας του Σάο Πάολο (ITFSP), συμφωνεί: "Η φροντίδα για τον άλλο είναι φροντίδα για τον εαυτό μας, όπως η φροντίδα για τον πλανήτη είναι απαραίτητη για την επιβίωση. Πρόκειται για συνυπευθυνότητα στην οικοδόμηση των σχέσεών μας και του κόσμου στον οποίο θέλουμε να ζήσουμε".

Κατά τη διάρκεια της ζωής, εξηγεί, όσο περισσότερες γενναιόδωρες εμπειρίες βιώνουμε, τόσο πιο φυσική γίνεται η αλτρουιστική πράξη. Αυτή η ηθική διεισδύει στο ρεπερτόριό μας, καθοδηγώντας τις επιλογές και τις συμπεριφορές μας: "Όταν εξασκώ τη γενναιοδωρία, οι άλλοι μπορούν να μάθουν και να την εξασκήσουν επίσης. Το αποτέλεσμα τότε εξαπλώνεται και το περιβάλλον ενισχύεται", τονίζει.

Αλλά δεν είναι μόνο θέμα να προσέχουμε τη συλλογική τάξη και, στο τέλος της ημέρας, να κοιμόμαστε με καθαρή συνείδηση. Η εγκαρδιότητα και η αλληλεγγύη με τους γύρω μας είναι, πάνω απ' όλα, η έκφραση μιας καρδιάς απαλλαγμένης από κάθε συμφέρον. Μια άσκηση που μας κάνει πιο ανθρώπινους και, ως μπόνους, εξουδετερώνει τον ατομικισμό που τείνει να μας κρατάει μακριά από τους συνανθρώπους μας.

Η γενναιοδωρία ανανεώνει τις ενέργειες

Η ψυχολογία είναι κατηγορηματική όσον αφορά τις διαπροσωπικές σχέσεις: ο άλλος καθρεφτίζει τη δική μας εικόνα. Όταν αφήνουμε στην άκρη, για λίγες στιγμές, τα προβλήματα και τις απογοητεύσεις μας και κινητοποιούμαστε για να βοηθήσουμε κάποιον άλλο, κάνουμε ένα ταξίδι πίσω στην ουσία μας.

"Το γνήσιο ενδιαφέρον για τους άλλους μας δίνει τη δυνατότητα να βρούμε τρόπους να ξεπεράσουμε τα δικά μας εμπόδια", λέει η Mônica. "Η προσφορά μας δίνει τη δυνατότητα να αναζωογονήσουμε και να ανανεώσουμε τις δυνάμεις μας. Αυτό δεν είναι που μας κινεί;", αναρωτιέται.

Το να είσαι γενναιόδωρος σημαίνει: να σέβεσαι τον εργασιακό χώρο ενός συναδέλφου, να δίνεις προσοχή σε ένα παιδί, να δίνεις σε μια διαπραγμάτευση με στόχο την αμοιβαία κατανόηση... Η οικογένεια, ο θεωρητικά στενότερος πυρήνας μας, είναι ένα καλό σημείο εκκίνησης για να εκπαιδεύσουμε και, ελπίζουμε, να διευρύνουμε την ικανότητά μας για προσφορά.

Μια άλλη άσκηση είναι να μάθετε να είστε γενναιόδωροι με τον εαυτό σας. Εξάλλου, ποιος ο λόγος να καταβάλλετε προσπάθεια να βελτιώσετε τη ζωή των άλλων, αν είστε ανίκανοι να πείτε μια ενθαρρυντική λέξη μπροστά στον καθρέφτη ή να σεβαστείτε τα όριά σας σε καθημερινή βάση;

Η αγάπη για τον εθελοντισμό

Όταν το θέμα είναι ο εθελοντισμός, αρκεί η θέληση να βοηθηθούν οι άλλοι. Όσοι ασκούν τη γενναιοδωρία με αυτόν τον τρόπο εγγυώνται ότι θα αποκομίσουν τεράστια οφέλη σε αντάλλαγμα. Η προσέγγιση μιας πραγματικότητας που είναι δύσκολο να χωνευτεί, όπως η δυστυχία και η εγκατάλειψη, απαιτεί αποφασιστικότητα. Όμως η δράση φέρνει ικανοποίηση σε όλους τους εμπλεκόμενους.

Αν μπορούμε να είμαστε στον κόσμο με τη συνείδησή μας στραμμένη προς ένα "εμείς", αντί για το "εγώ και οι άλλοι", ίσως το αίσθημα της μοναξιάς που συνοδεύει τόσους πολλούς ανθρώπους να διαλυθεί και να μπορέσουμε να συμβάλουμε σε μια πιο γενναιόδωρη και δίκαιη κοινωνία", λέει η Mônica.