We leven in een individualistische tijd, maar al deze inspanning valt in duigen als we de ander niet zien, als we niet in staat zijn gevoelig te zijn voor de drama's en behoeften van anderen. We maken deel uit van een netwerk dat generositeit nodig heeft om niet kapot te gaan.

Deze deugd wordt verheerlijkt door de meest verschillende religies op de planeet, en komt zelfs naar voren als een link tussen hen: "In de oudste tradities lopen de praktijken van solidariteit en naastenliefde niet los van de praktijken van rechtvaardigheid en spiritualiteit", zegt theoloog Rafael Rodrigues da Silva, professor in het Departement Theologie en Religiewetenschappen aan de Pauselijke Universiteit.Katholieke Universiteit van São Paulo (PUC-SP).

Familiepsychotherapeute Mônica Genofre, professor aan het Instituut voor Familietherapie van São Paulo (ITFSP), is het hiermee eens: "Zorgen voor de ander is zorgen voor onszelf, net zoals zorgen voor de planeet noodzakelijk is om te overleven. Het gaat om medeverantwoordelijkheid bij het opbouwen van onze relaties en de wereld waarin we willen leven".

Ze legt uit dat hoe meer genereuze ervaringen we in ons leven meemaken, hoe natuurlijker de altruïstische daad wordt. Deze ethiek dringt door in ons repertoire en stuurt keuzes en houdingen: "Als ik vrijgevigheid beoefen, kunnen anderen dat ook leren en beoefenen. Het effect verspreidt zich dan en de omgeving wordt versterkt," benadrukt ze.

Maar het is niet alleen een kwestie van waken over de collectieve orde en aan het eind van de dag met een schoon geweten slapen. Hartelijk zijn en solidair zijn met de mensen om ons heen is vooral de uitdrukking van een hart dat vrij is van elk belang. Een oefening die ons menselijker maakt en, als bonus, het individualisme neutraliseert dat de neiging heeft om ons weg te houden van onze medemensen.

Vrijgevigheid vernieuwt energie

De psychologie is categorisch als het gaat om interpersoonlijke relaties: de ander weerspiegelt ons eigen beeld. Als we onze problemen en frustraties even opzij zetten en onszelf mobiliseren om iemand anders te helpen, ondernemen we een reis terug naar onze eigen essentie.

"Door oprechte belangstelling te tonen voor anderen, kunnen we manieren vinden om onze eigen obstakels te overwinnen", zegt Mônica. "Geven maakt het mogelijk om onze energie opnieuw aan te wakkeren en te vernieuwen. Is dat niet wat ons beweegt?", vraagt ze.

Vrijgevig zijn is: de werkplek van een collega respecteren; aandacht geven aan een kind; geven in een onderhandeling die gericht is op wederzijds begrip... Het gezin, onze theoretisch meest nabije kern, is een goed uitgangspunt voor ons om onze capaciteit om te geven te trainen en, hopelijk, uit te breiden.

Een andere oefening is om te leren vrijgevig te zijn met jezelf. Want wat heeft het voor zin om je in te spannen om het leven van anderen te verbeteren als je niet in staat bent om een bemoedigend woord voor de spiegel uit te spreken of om dagelijks je grenzen te respecteren?

De liefde voor vrijwilligerswerk

Als het om vrijwilligerswerk gaat, is de wil om anderen te helpen voldoende. Wie op deze manier vrijgevig is, garandeert dat hij er enorme voordelen voor terugkrijgt. Het benaderen van een moeilijk te verteren realiteit, zoals ellende en verlating, vereist vastberadenheid. Maar de actie brengt voldoening voor alle betrokkenen.

Als we in de wereld kunnen zijn met ons bewustzijn gericht op een 'wij', in plaats van 'ik en de anderen', zal het gevoel van eenzaamheid dat zoveel mensen vergezelt misschien verdwijnen en kunnen we bijdragen aan een genereuzere en rechtvaardigere samenleving", zegt Mônica.